Η Αιτωλοακαρνανία ελευθερώθηκε οριστικά απ΄ τον Τουρκικό ζυγό, το 1828. Τότε κατάφεραν οι Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις, να απελευθρώσουν ολόκληρη την περιοχή. Το 1829, η Ευρωπαϊκή πολιτική έχοντας πάρει τα ηνία του Ελληνικού ζητήματος στα χέρια της, βοήθησε στην πραγματοποίηση και των τελευταίων πολεμικών επιχειρήσεων,  την κατάληψη δηλαδή του φρουρίου της Βόνιτσας, των στενών του Μακρυνόρους και του Καρβασαρά από τις στρατιωτικές δυνάμεις του Τζώρτς και με την απελευθέρωση του Αντιρρίου, της Ναυπάκτου, του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού υπό την αρχηγία του Αυγουστίνου Καποδίστρια.

Με την ίδρυση του νέου κράτους ο νομός Αιτωλίας και Ακαρνανίας αριθμούσε πληθυσμό 40.000 κατοίκων.

Στα πολιτικά πράγματα της χώρας, κατά τον 19-ο αιώνα, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι 5 Μεσολογγίτες Πρωθυπουργοί οι :

• Σπυρίδων Τρικούπης (από 25-01-1833 έως 12-10-1883 σε διάφορες θέσεις),
• Χαρίλαος Τρικούπης (από 25-04-1875 έως 15-10-1875, από 21-10-1878 έως 26-10-1878, από 10-03-1880 έως 13-10-1880, από 03-03-1882 έως 19-04-1885, από 09-05-1886 έως 24-10-1890, από 10-06-1892 έως 03-05-1893, από 30-10-1893 έως 12-01-1895),
• Δημήτριος Βάλβης (από 30-4-1886 έως 9-5-1886),
• Ζηνόβιος Βάλβης (από 09-02-1863 έως 18-03-1863, από 16-04-1864 έως 26-07-1864) και
• Επαμεινώνδας Δεληγιώργης (από 20-10-1865 έως 04-11-1865, από 13-11-1865 έως 28-11-1865, από 09-07-1870 έως 07-12-1870, από 08-07-1872 έως 08-02-1874, από 26-11-1876 έως 02-12-1876, από 26-02-1877 έως 18-05-1877).

Ο Χαρίλαος Τρικούπης υπήρξε η πιο σημαντκή η πληρέστερη πολιτική προσωπικότητα του αιώνα και η αναμόρφωση που οραματίστηκε και εφάρμοσε στο εσωτερικό αλλά και στην εξωτερική πολιτική, βοήθησαν την Ελλάδα να προσεγγίσει την οικογένεια των ευρωπαϊκών κρατών.

Καθοριστική για την ανάπτυξη του τόπου από τις αρχές ήδη του 20ού αιώνα υπήρξε η παραγωγή καπνού, το καπνεμπόριο και η μετέπειτα καπνοβιομηχανία της περιοχής. Η συστηματοποίηση της επεξεργασίας των καπνών, οι νέες τεχνικές που εφαρμόστηκαν, η συμβολή του καπνεμπορικού κλάδου της περιοχής στην οικονομία της χώρας και η εξελιγμένη για εκείνους τους χρόνους καπνοβιομηχανία οφείλονταν βασικά στην οικογένεια Παπαστράτου από το Αγρίνιο. Οι εξαγωγές καπνού, κάλυπταν το 50% των εξαγωγών της χώρας. Το γεγονός αυτό, απο μόνο του μαρτυρεί τη συμβολή της περιοχής στην Εθνική οικονομία.

Τον 21-ο αιώνα η Αιτωλοακαρνία, αναδεικνύει 3 πρωθυπουργούς τους :

• Νικόλαο Στράτο (από 30-04-1922 έως 04-05-1922),
• τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό Παπανδρέου (από 17-10-1945 έως 01-11-1945) και
• τον Γεώργιο Αθανασιάδη - Νόβα ( από 15-07-1965 έως 06-08-1965).

Στα μέρη αυτά, τα μεγαλοπρεπή βουνά και την πολύμορφη ενδοχώρα, γεννήθηκαν προσωπικότητες που διέπρεψαν στο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, όπως οι ποιητές Γεώργιος Δροσίνης, Κωστής Παλαμάς και Μιλτιάδης Μαλακάσης, οι λογοτέχνες Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Γιάννης Βλαχογιάννης, οι Θεμιστοκλής και Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας (Αθάνας), ο ευθυμογράφος Σταμάτης Σταματίου (Σταμ-Σταμ), η χαράκτρια Βάσω Κατράκη, ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος και η Δώρα Στράτου, που πολλά έχει προσφέρει στο χώρο των ελληνικών παραδοσιακών χορών.

Η συμμετοχή της περιοχής στα ταραχώδη γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας του ελληνικού κράτους υπήρξε πάντοτε ενεργητική και φιλελεύθερη. Από την εγκατάσταση προσφύγων της Μικράς Ασίας ως την προσφορά του τόπου στις εκρηκτικές διαστάσεις της Αντίστασης κατά της Γερμανικής Κατοχής στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στις πολιτικές εξελίξεις που ακολούθησαν, η ιστορία της Αιτωλοακαρνανίας έγραψε σελίδες που συνδέονταν με την παράδοση του τόπου σε πρωτοποριακούς κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς αγώνες.